Spor

Formula 1’e Giriş 101

Tanım olarak tek kişilik, açık tekerlekli otomobil yarışlarının en üst düzeyi olarak bilinir. F1’in yanında alt serileri olan F2 ve F3 de bulunur, buralarda format ve araç kuralları F1’den biraz daha farklıdır.

Aynı zamanda en hızlı takımdan 3-4 saniye yavaş olarak kabul edildiği, 0.1 saniye için mühendislik alanında çok geniş çalışmalar yapılan bir teknoloji savaşıdır.

Yarışlar Uluslararası Otomobil Federasyonu ( FIA ) tarafından düzenlenir. FIA yarışların en uygun ve güvenli şekilde yürütülmesinden, yarış içi ve yarış dışı araba kurallarının belirlenmesinden sorumludur. Yarış içerisinde pilotları inceleyerek pist üstündeki hareket ve davranışlarından dolayı cezalandırabilir.

Nerede ve ne zaman ?

Formula 1 ilk olarak 1950 senesinde F1’in evi kabul edilen Silverstone pistinde Birleşik Krallık’ta başladı. Başlangıçta Avrupa’da yarışılmasına rağmen popülerliğiyle beraber dünya genelinde farklı ülke ve kıtalara yayıldı.

Seanslar

F1’de bir yarış aktivitesi Antrenman, Sıralama Turları ve Yarış olmak üzere üç ana seanstan oluşur.

Antrenman Seansı

Genelde cuma günü 2 adet 90 dakikalık, cumartesi ise 1 adet 60 dakikalık seanslardan oluşur. Takımlar burada araçlarıyla ilgili güncellemeleri test edebilir ve pistle ilgili verileri analiz ederler. Pilotlar da piste alışmak ve arabayla ilgili en iyi ayarı tutturmak için denemeler yapar.

Sıralama Turları

Cumartesi günleri antrenman seansından sonra sıralama turları seansı başlar. Sıralama turlarının amacı tek turdan en hızlı olan araçlara göre yarışın başlangıç dizilimini belirlemektir. Q1, Q2 ve Q3 olmak üzere ayrılmıştır. Q1’de en hızlı olan 15 pilot Q2’ye kalırken, geri kalan 5 pilot elenir. Aynı şekilde Q2’de en hızlı 10 pilot Q1’e kalır ve “Pole Pozisyonu” için savaşır. Q1’de en hızlı pilot yarışın en öndeki başlangıç cebi olan “Pole Pozisyonu”nu elde eder. Geri kalan pilotlar da zaman turlarına göre sıralanır.

Q2’den Q3’e geçmeye hak kazanan pilotlar, yani yarışa ilk 10 içerisinde başlayacaklar, Q2’de hangi lastiği kullandılarsa yarışa o lastikle başlamak zorundadır, yağmur durumu hariç. İlk 10 dışında kalan pilotlar ise serbest lastik seçimi yapabilir. Bu durumlar avantaj ve dezavantaj getirebilir. Lastikler konusuna yazının ilerleyen kısmında değineceğiz.

Formasyon Turu ve Yarış

Yarış başlamadan önce Grid’e ( başlangıç pozisyonlarına ) dizilen pilotlar pistin durumunu gözden geçirmek için tur atarlar. Bu tur sırasında lastiklerini de ısıtırlar ki daha iyi bir start alabilsinler. Formasyon turu sonrası tekrar Grid’e dizilen pilotlar 5 kırmızı ışığın yeşile dönmesiyle yarış başlar.

Pist uzunlukları genelde 3.3km ve 7km arasında değişmektedir. Yarışlar 305km tamamlandıktan sonraki tur sona ermektedir. Ancak kurallar çerçevesinde normal şartlarda yarışlar en fazla 2 saat sürmesi gerektiğinden dolayı bazı pistlerde belirli tur ile sınırlandırılır, örneğin 78 tur ile Monaco.

Puan Sistemi

Puan sistemi Takımlar ve Pilotlar olmak üzere ikiye ayrılır. F1’de belirli dönemlerde farklı puan sistemleri kullanılmıştır. Güncel puan sistemine göre yarış bitiminde ilk 10 içerisinde bulunan pilot ve takımlar 25 ile 1 arasında puan alır. Puan alan pilot aynı puanı aynı zamanda takımının hanesine de yazdırır. Yarıştaki en hızlı turu atan pilot aynı zamanda ekstra 1 puanın sahibi olur. Sene sonunda puan tablosuna göre Takımlar ve Pilotlar şampiyonu belirlenir.

Pit Stop ve Lastikler

Pit Stop

Yarış sırasında pilotlar aşınan veya patlayan ( çok sık görülmez ) lastiklerini değiştirmek amacıyla “Pit Alanı” denilen bölgeye gelirler, lastik değiştirme sürecine “Pit Stop” denir. Pit Stop rekoru 1.82 saniye ile RedBull takımına aittir, 2019 Brezilya.

Pit yolundaki hız 60km/h veya 80km/h olarak sınırlandırılır.

Lastikler belki de pilotların ve takımların yarış esnasında en çok dikkat ettiği bileşendir. Lastiklerin belirli ısıda ve belirli aşınmanın altında tutabilmek performans açısından çok önemlidir. FIA’nın belirlediği kurallar çerçevesinde takımlar yarış sırasında 2 farklı lastik hamurunu kullanmak zorundadır. Lastik hamurlarından birazdan bahsedeceğim.

Lastikler

Formula 1’in lastik tedarikçisi Pirelli’dir. Lastikler hamuruna göre, yani sertlik ve yumuşaklık durumuna göre beşe ayrılır. C1 en sert hamurken C5 en yumuşak hamurdur. Yarışlarda kullanılacak 3 farklı hamur Pirelli tarafından belirlenir. Yarışlarda kullanılabilecek lastikler C1-C2-C3, C2-C3-C4 ya da C3-C4-C5 şeklindedir. Bu seçimler pistin lastikleri ne kadar aşındıracağına, hava durumuna vs. göre belirlenir.

Yağmur koşullarında ise suyu tahliye etme sistemi gelişmiş olan yağmur ve geçiş lastiği kullanılır.

Lastik hamuru yumuşadıkça tek turda araçlar daha hızlı olmaktadır ancak bu hamur hızlı aşınır ve uzun süre pistte dayanamaz. Sıralama turlarında daha çok tercih edilen lastik türüdür. Lastik hamuru sertleştikçe tek turdaki hızları azalır ancak ömürleri uzar. Yarış sırasında pilotlar tarafından daha çok tercih edilir. Bahsettiğim avantaj ve dezavantaj durumu bundan kaynaklanmaktadır. Pilotlar ve takımlar yarış stratejilerine uygun olarak lastik tercihi yaparlar.

2020 Pilotlar, Takımlar ve Motor Sağlayıcıları

Formula 1’de her takım iki sürücü ve iki araçla mücadele ediyor. Yeni takımların katılması ve mevcut takımları spordan ayrılmasıyla takım sayısı değişebilmektedir. Mevcut 10 takım bulunmaktadır.

Mevcut 10 takım için 4 motor sağlayıcısı bulunmaktadır.

Mercedes – Williams, Racing Point’e  ( McLaren 2021 ) motor sağlamaktadır.

Ferrari – Haas ve Alfa Romeo’ya motor sağlamaktadır.

Renault – McLaren takımına motor sağlamaktadır ancak 2021 yılında McLaren Mercedes motoruna geçecektir.

Honda takımı bulunmamasına rağmen RedBull ve Redbull’un alt takımı olan Alpha Tauri’ye motor sağlamaktadır. 2021 sezonu sonunda F1’den ayrılacağını açıklayan Honda sonrasında bu iki takım başka bir motor sağlayıcısıyla anlaşma yapmak durumundadır.

İlgili Makaleler

Bir cevap yazın

Göz Atın
Kapalı
Başa dön tuşu