Formula 1, 1950’den günümüze kadar geçen sürede tehlikenin her zaman var olması ve ne zaman geleceğinin bilinmezliğiyle birlikte güvenlik konusu en önemli önceliklerden birisi oldu. Yaşanan kazalar ve ölümler sonrasında pistte, araçlarda, ekipmanlarda ve yönetmeliklerde olmak üzere birçok güvenlik standardı geliştirildi.
Pist sınırlarının dışarısında bulunun TecPro adı verilen bariyerler ve aynı zamanda lastik bariyerler bulunmakta. Kazalarda ortaya çıkan enerjinin emilmesi ve pilotların en güvenli şekilde kazayı atlatabilmeleri için bu bariyerler önemli görev üstleniyor. Araçların bariyerlere gelmeden önce durabilmesi için asfalt alan ve bazı pistlerde de çakılla dolu bir alan bulunuyor.
Güvenlik aracı, yaşanan olaylarda sürücülerin yavaşlatılması ve olay bölgesindeki geçişte kimsenin zarar görmemesi adına düzenleyici bir görev üstleniyor. Medikal araç ise yarış başlangıçlarında kaza ihtimalinin daha yüksek olmasından dolayı ve hemen müdahale edebilmek amacıyla ilk tur boyunca sürücüleri arkadan takip ediyor.
Sezon ve yarış öncelerinde yerine getirilmesi gereken bazı kurallar bulunuyor. Takımlar yarışabilmek için sezon öncesinde yapılan çarpışma testlerini sorunsuz şekilde geçmesi gerekiyor. Sürücülerin ise kaza anında araç içerisinden kısa süre içerisinde çıkmasının zorunlu olduğu testler uygulanıyor. Yarışlarda bulunan görevliler için de yarış öncesindeki kurtarma testlerini başarıyla tamamlaması gerekiyor.
Araçların yapısına baktığımızda şasinin temelini oluşturan “Monokok” ve aracın kalbi olarak düşünebileceğimiz pilotun ve kokpitin bulunduğu “Yaşam Hücresi” karşımıza çıkıyor. Tek parça olarak bulunan güçlü yapı, karbon fiber ve kevlardan üretilerek kaza anında sürücünün hayatı için önemli bir yer tutuyor. Aynı zamanda 2018 yılında uygulamaya geçen ve kokpitin üstünde bulunan “Halo” adı verilen halkamsı yapı bulunuyor. Araçlardan kopabilecek parçaların ve lastiklerin başka araçlara çarptığındaki etkisini azaltmak amacıyla geliştirilen Halo, 7kg kütleli ve alüminyum yapısıyla çift katlı bir otobüsü kaldırabilecek dayanıklılığa sahip.
Pilotların kullandığı güvenlik ekipmanları tarafına baktığımızda ise öncelikli olarak bizi kasklar karşılıyor. Çok katmanlı yapıya sahip olan kasklar, kafaya alınan darbelerde ve gelen cisimlere karşı pilotların kafalarına aldıkları darbeyi minimuma indiriyor. “Kafa ve Boyun Desteği” sistemi kaska ve araca bağlanarak kaza sırasında maruz kalınan yüksek G kuvvetlerinde kafa ve boyun hareketlerini kısıtlıyor. Pilotların giydiği tulumlar, eldivenler ve ayakkabılar bir yangın sırasında çok yüksek sıcaklıklar karşısında belirli bir süre etkili koruma sağlıyor.
2020 Bahreyn Grosjean Kazası
2020 sezonunda son yarışlara yaklaşırken Bahreyn’de gerçekleşen yarışta Romain Grosjean’ın yaşadığı kaza Formula 1’in ne kadar tehlikeli olduğunu bir kez daha gözler önüne serdi.
Yarışın başladıktan sonra ilk tur içerisinde Grosjean geçiş yapmaya çalışırken başka bir araçla temas sonrasında kenarda bulunan metal bariyerlere dik bir şekilde çarptı. Aracı ikiye kesen metal bariyerler sonrasında araç birden alev topuna dönüştü. Arkadan gelen medikal araç olay yerinde durarak müdahale etmeye başladı. 28 saniye alevlerin içerisinde kalan sürücü kendi çabasıyla araçtan çıkmayı başardı. Birkaç yanık ve sıyrık dışında kazayı en az hasarla atlatan Grosjean, kaza sonrası yapılan incelemelerde 53G’lik kuvvete maruz kaldığı anlaşıldı. Bariyerlere çarptığı sırada Halo bariyerleri ayırarak bariyerlerin Grosjean’ın kafasına gelerek kesmesini de önlemiş oldu.
Korkunç kaza Formula 1’de güvenlik tedbirlerinin ne kadar önemli ve hayat kurtarıcı olduğunun en son örneği olarak tarihte yerini aldı.
